Bibliotheek 2.0... omdat de wereld verandert

Hopelijk net niet te laat: mijn laatste opdracht voor deze cursus.
Om een zicht te krijgen op bibliotheek 2.0 heb ik met plezier het filmpje van Laura Cohens manifesto bekeken en een discussie gevolgd op bibliotheek20.ning over de vraag of web 2.0 wel tot de kerntaken van de bibliotheken behoort.

De oude kernwoorden die bij een bibliotheek horen zijn: openbaarheid, service, kwaliteit, vakkennis. Vooral die laatste moeten we absoluut zien te behouden. We mogen dus best kritisch zijn ten opzichte van web 2.0, jawel meneer Keen! Er zullen bij dat soort razendsnelle en indringende evoluties altijd bekwame mensen nodig zijn die duiden, richting geven, bijsturen. Voor sommigen onder ons waren heel wat toepassingen nieuw, maar dat zijn ze ook voor een groot deel van onze gebruikers. Tenminste zo heb ik het bij navraag toch ervaren. Het zou goed zijn als juist bibliotheken hierin een verduidelijkende rol zouden kunnen spelen als 'huis van vertrouwen'. Zoeken naar en omgaan met informatie in de ruime zin van het woord is toch echt één van 'de' kerntaken van de bib?

De nieuwe thema's die steeds vaker opduiken in diverse fora zijn:
conversatie, gebruikerparticipatie, inbreng. Voor de bib betekent dit: loslaten, flexibel zijn, luisteren. Ook gebruikers zullen in deze nieuwe rol nog moeten groeien. Het kan allemaal als een beetje bedreigend overkomen, maar dat er op dat vlak verandering nodig is, daar twijfel ik niet aan. Onze huidige catalogus is bijvoorbeeld lang niet gebruiksvriendelijk genoeg. Mensen vinden niet altijd wat ze zoeken en dat frustreert enorm. Ik had altijd het gevoel dat ik me daarvoor moest excuseren. Nu is er geen excuus meer: de sociale catalogus is daarbij vergeleken een hele verademing. Het maakt de mensen juist zelfredzamer en beter voorbereid.

Ook naar onze partners toe kan web 2.0 een uitstekende hulp zijn. Ik denk hierbij o.a. aan het onderwijs. Er zit een potentieel aan vakkennis in onze bibliotheken waar onderwijsmensen heel graag gebruik van willen maken. Het is praktisch niet altijd haalbaar om vaak samen 'rond de tafel' te overleggen, maar met de nieuwe toepassingen zou er in elk geval een betere doorstroming van informatie kunnen plaatsvinden en een regelmatiger dialoog. Ik heb het niet alleen over 'leesbevordering', mijn stokpaardje, maar ook over onze plaats binnen de 'informatie-educatie' (of hoe noem je het?) van kinderen en jongeren. Als bib moeten we ervoor zorgen dat we in hun plaatje passen.

Deze kennismakingscursus heeft me veel deugd gedaan en mijn zintuigen rond dit thema op scherp gezet. Ik hoop nu in mijn bib voldoende tijd en ondersteuning te vinden om er - met vallen en opstaan - iets mee te doen. Hierbij zal ik zeker nog overleg, raad, contact met bibcollega's overal te lande nodig hebben, hopelijk via één van de geleerde toepassingen.
Ik ben ervan overtuigd dat web 2.0 een schitterend middel kan zijn om de bibliotheek dichter bij de mensen te brengen. Daar waar ze moet zijn: in het echte dagdagelijkse leven. Mensen moeten weten dat we er zijn en ons weten te vinden. Onder andere dankzij web 2.0.

De @-cultuur: hoe internet onze beschaving ondermijnt / Andrew Keen

Zoals beloofd een tussendoortje over Keen en zijn oorspronkelijke 'The Cult of the Amateur'. Voor meneer Keen zit de wereld eenvoudig in elkaar: je hebt de professionelen of experts en de amateurs, die hij om de haverklap 'apen' noemt. Op web 2.0 komen de experts in het gedrang door de vele apen die het web bevolken. Die zorgen voor rommel en roddel. Maar, beste meneer Keen, rommel en roddel zijn van alle tijden, 'des mensen' dus. Niemand is verplicht om die te lezen. Toegegeven, ik erger me soms ook aan de vele onbenullige bijdragen op het web, de ontelbare schrijffouten, enz. en ik kan sommige van zijn waarschuwingen ook wel begrijpen. Maar toch denk ik dat amateurs wel degelijk een belangrijke bijdrage kunnen leveren, bijvoorbeeld als 'ervaringsdeskundige'. Wat mij bij het lezen dan ook enorm stoorde, was zijn totale gebrek aan respect voor 'amateurs', zijn onverholen minachting voor al wie het niet tot expert bracht. Dat deed voor mij letterlijk het boek dicht.

Sociale bibliotheekcatalogus

Vroeger - en soms nu nog - was het opzoeken in de bibcatalogus een spel met heel strikte regels: je zult bij titelwoord geen lidwoord intikken! En bij de auteursnaam begin je niet met de voornaam!... De gebruiker zal zich dus willens nillens aanpassen aan de eigenzinnige grillen van de catalogus. Een catalogus heeft, of die nu in een oud houten bakje of in een computer zit, iets pesterigs. Iets van een dictatuur. Volg je de regels niet, dan is het zoeken een maat voor niets. Als bibmedewerker heb ik dus vaak te doen met mensen die dat hele catalogusgedoe niet snappen, ik bedoel: ik leef met hen mee.

Maar er is hoop! Bij een sociale bibcatalogus niets daarvan: een kleine hint is voldoende om je zoektocht te beginnen. Je vindt zelfs meer dan je zoekt, maar dat is niet erg: hoe ver het je brengt is geheel jouw zaak. Zoeken.bibliotheek.be vond ik al prachtig, voor de Cabrio catalogus van Brugge werd hier al eerder met bloemen gegooid.

De tien trends rond zoeken in de catalogus van Johan Mijs op http://bibliotheekr.org vond ik bijzonder interessant om te lezen. Maar dat geldt ook voor de reactie daarop van Patrick Vanhoucke. Het zal inderdaad tijd, geld en aanpassingsvermogen vragen om al die veranderingen door te voeren. Tijd om ook even stil te staan in deze 2.0wervelstorm, te vertragen, te evalueren en bij te sturen. We mogen niet vergeten dat we ons nu in de wat we later 'de pioniersfase' van web 2.0 zullen noemen, bevinden. En dan rest ons nog de belangrijkste vraag: de gebruiker, wat vindt die daarvan? Kan die nog volgen? Of hinken wij als bibliotheken net hopeloos achterop? Dat laatste zou doodzonde zijn.

Ik voel het aan mijn ellebogen: we schrijven met z'n allen revolutionaire bibgeschiedenis... of we gaan roemloos ten onder. Na home sweet home (first place) en het werk (second place), zal de bibliotheek hopelijk haar eigen stek binnen het sociale leven veroveren: de 'third place' binnen de gemeenschap. Een schone droom voor pioniers. Ik heb er goede hoop op.

Last.fm

Als ik de blogs van mijn medecursisten erop nalees, ben ik niet de enige die een beetje bedrogen uitkomt. Je lievelingsartiesten in een 'library' stoppen is niet zo moeilijk, je favoriete songs eruit halen is iets anders. Meer dan 30 seconden luisterpret wordt je niet gegund. Je kunt er wel nieuwe dingen mee ontdekken om te downloaden. Mijn nog nieuwe I-podje blijft dus voorlopig mijn favoriet!
mijn Last.fm link: www.last.fm/user/riedelke

Maar als we de kranten mogen geloven is dat downloaden straks echt passé: Spotify zit eraan te komen met vier miljoen songs, gratis uit te zoeken als je enkele reclamespotjes erbij neemt. Voorlopig bij ons enkel in betalende reclamevrije versie beschikbaar.

Last.fm en co in onze bib heeft weinig zin: wij hebben geen audio-afdeling.

Bibliotheek 2.0 Ning

Deze toepassing al meteen in mijn schriftje geschreven toen ik er de eerste keer mee kennismaakte. Blijf een onverbeterlijk schriftjesmens, maar zie: ik heb me vandaag ingelogd. Blijkt dat mijn collega Katrien en mede-inwoner Francis ook al een tijdje lid zijn. Klein Kuurne is dus bijzonder goed vertegenwoordigd in de web 2.0 bibwereld! Ik vond het altijd al boeiend om over de muren van onze bib heen te kijken, dus dit sociale netwerk komt als geroepen. In tegenstelling tot Facebook kan dit voor mij een 'never ending story' worden...

Bescherming en respect in onze informatiesamenleving

In De Morgen van 20 februari hebben Paul de Hert en Wim Schreurs (VUB) het over de nood aan een Europees Facebook "zodat we betere keuzes kunnen maken inzake controle, eindbeslissing, anonimiteit en veiligheid".
En verder: "Onze overheden hebben een spijkerharde plicht om niet alleen te zorgen voor veilige wegen en gezond voedsel, maar ook voor veilig internet en veilige internetdiensten."

Onze overheid zal zich dus moeten haasten, want web 2.0 evolueert met de snelheid van het licht.

Vrolijke vrolijke vrienden

Dit was eigenlijk de opdracht waar ik het meest tegenop zag: lid worden van Facebook. Heb het nu dus toch gedaan, bij wijze van oefening, en ja hoor, ik heb ondertussen al enkele vriendjes! Maar wat ik er verder mee ga doen... ? Ik heb er geen bezwaar tegen dat mensen weten welke muziek ik mooi vind, of welke boeken me uit mijn slaap houden. Integendeel, als ik weer een fantastisch boek heb ontdekt, mag de hele wereld dat weten. Zal wel beroepsmisvorming zijn, maar verder totaal ongevaarlijk. Voor de rest heb ik er met de jaren alleen maar meer behoefte aan om mijn binnenkant met steeds minder mensen te delen. Dus mijn hoofdstuk op Facebook zal bij deze bijzonder kort zijn...

De bib op Facebook?
Geen idee tot nu toe. Na de website, de blog, de wiki... ook nog eens Facebook. Voor mij niet gelaten, maar hoe hou je dat allemaal bij? De tijd zal uitwijzen welke toepassingen het langste meegaan. Of is dat al helemaal uit de tijd?